50+ વૈકલ્પિક (MCQ) પ્રશ્નો TET 1 અને TET 2 વિકાસની સંકલ્પના અને અધ્યયન/શિક્ષણ સાથેના સંબંધ

નીચે વિકાસની સંકલ્પના અને અધ્યયન/શિક્ષણ સાથેના સંબંધ પર આધારિત 50+ વૈકલ્પિક (MCQ) પ્રશ્નો આપેલા છે. આ પ્રશ્નો TET (GTET/PTET/CTET) પરીક્ષા માટે યોગ્ય છે – TET 1 અને TET 2 બંને માટે. દરેક પ્રશ્નનો સાચો જવાબ પણ આપેલો છે.

 

 

 વિકાસની સંકલ્પના અને અધ્યયન સાથેનો સંબંધ –50+MCQ

 

1. વિકાસની આધુનિક સંકલ્પનામાં કયો પાસો સૌથી મહત્વનો છે? 

   (A) માત્ર GDP વૃદ્ધિ 

   (B) માનવ ક્ષમતાનો વિસ્તાર 

   (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

   (D) વિદેશી વેપાર 

   જવાબ: (B)

 

2. કયા વિચારકે વિકાસને "સ્વતંત્રતાનો વિસ્તાર" કહ્યો? 

   (A) મહાલનોબીસ 

   (B) આમાર્ત્ય સેન 

   (C) રાજકૃષ્ણ 

   (D) ગાંધીજી 

   જવાબ: (B)

 

3. HDIમાં કયા ત્રણ પરિબળોનો સમાવેશ થાય છે? 

   (A) આયુષ્ય, શિક્ષણ, પ્રતિ વ્યક્તિ આવક 

   (B) રોજગાર, કૃષિ, ઔદ્યોગિકીકરણ 

   (C) લોકશાહી, સુશાસન, સમાનતા 

   (D) પર્યાવરણ, સંસ્કૃતિ, ધર્મ 

   જવાબ: (A)

 

4. વિકાસનું મુખ્ય સાધન કયું છે? 

   (A) શિક્ષણ 

   (B) ઔદ્યોગિકીકરણ 

   (C) નિકાસ 

   (D) રાજકારણ 

   જવાબ: (A)

 

5. કેરળ મોડેલ વિકાસનું મુખ્ય કારણ શું છે? 

   (A) ઔદ્યોગિક વિકાસ 

   (B) ઉચ્ચ સાક્ષરતા અને આરોગ્ય સેવાઓ 

   (C) વિદેશી રોકાણ 

   (D) કુદરતી સંસાધનો 

   જવાબ: (B)

 

6. માનવ વિકાસ અહેવાલ (HDR) કોણ પ્રકાશિત કરે છે? 

   (A) વિશ્વ બેંક 

   (B) યુએનડીપી 

   (C) આઈએમએફ 

   (D) યુનેસ્કો 

   જવાબ: (B) (United Nations Development Programme)

 

7. ટકાઉ વિકાસના લક્ષ્યો (SDGs)માં કયું લક્ષ્ય શિક્ષણ સાથે સંબંધિત છે? 

   (A) SDG-1 

   (B) SDG-4 

   (C) SDG-8 

   (D) SDG-13 

   જવાબ: (B) 

 (Sustainable Development Goal 4 aims at ensuring inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all. This goal ensures that all girls and boys complete free primary and secondary schooling by 2030.) 

8. NEP 2020નું મુખ્ય લક્ષ્ય શું છે? 

   (A) સમાવેશી અને કૌશલ્ય આધારિત શિક્ષણ 

   (B) માત્ર પરીક્ષા આધારિત શિક્ષણ 

   (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

   (D) વિદેશી ભાષા શિક્ષણ 

   જવાબ: (A)

 

9. માનવ મૂડી સિદ્ધાંતના પ્રણેતા કોણ છે? 

   (A) આમાર્ત્ય સેન 

   (B) થિયોડોર શુલ્ટ્ઝ 

   (C) મહાલનોબીસ 

   (D) રાજકૃષ્ણ 

   જવાબ: (B)

 

10. વિકાસની પરંપરાગત સંકલ્પના મુજબ મુખ્ય ધ્યાન કયા પર હતું? 

    (A) GDP વૃદ્ધિ 

    (B) માનવ અધિકારો 

    (C) પર્યાવરણ સંરક્ષણ 

    (D) લિંગ સમાનતા 

    જવાબ: (A)

 

11. શિક્ષણ વિકાસનું કયું સ્વરૂપ છે? 

    (A) સાધન અને પરિણામ બંને 

    (B) ફક્ત સાધન 

    (C) ફક્ત પરિણામ 

    (D) ન તો સાધન, ન તો પરિણામ 

    જવાબ: (A)

 

12. કયા દેશે શિક્ષણ પર ભાર મૂકીને ઝડપી વિકાસ કર્યો? 

    (A) સિંગાપુર 

    (B) નાઈજીરિયા 

    (C) પાકિસ્તાન 

    (D) બાંગ્લાદેશ 

    જવાબ: (A)

 

13. SDG-4નું પૂરું નામ શું છે? 

    (A) ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ 

    (B) ગરીબી નિવારણ 

    (C) આરોગ્ય અને કલ્યાણ 

    (D) લિંગ સમાનતા 

    જવાબ: (A)

 

14. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો પર્યાવરણ સાથે સંબંધિત છે? 

    (A) ટકાઉ વિકાસ 

    (B) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    (C) નિકાસ વધારો 

    (D) રાજકીય સ્થિરતા 

    જવાબ: (A)

 

15. શિક્ષણ વિના વિકાસ અધૂરો રહે છે – આ વાક્ય કયા સિદ્ધાંતને દર્શાવે છે? 

    (A) માનવ મૂડી સિદ્ધાંત 

    (B) આર્થિક વૃદ્ધિ સિદ્ધાંત 

    (C) ઔદ્યોગિકીકરણ સિદ્ધાંત 

    (D) વેપાર સિદ્ધાંત 

    જવાબ: (A)

 

16. કયા રાજ્યમાં ઉચ્ચ સાક્ષરતાને કારણે HDI (Human Development Index) ઊંચું છે? 

    (A) બિહાર 

    (B) કેરળ 

    (C) ઉત્તર પ્રદેશ 

    (D) ઝારખંડ  

    જવાબ: (B)

 

17. વિકાસની આધુનિક સંકલ્પનામાં કયો પાસો નથી? 

    (A) શિક્ષણ 

    (B) આરોગ્ય 

    (C) માત્ર ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન 

    (D) સમાનતા 

    જવાબ: (C)

 

18. શિક્ષણ કઈ પ્રક્રિયાને વેગ આપે છે? 

    (A) સામાજિક ગતિશીલતા 

    (B) રાજકીય અસ્થિરતા 

    (C) પર્યાવરણ વિનાશ 

    (D) અસમાનતા 

    જવાબ: (A)

 

19. NEP 2020માં કયા પ્રકારનું શિક્ષણ પર ભાર છે? 

    (A) કૌશલ્ય આધારિત 

    (B) રટંટ આધારિત 

    (C) ફક્ત થિયરી આધારિત 

    (D) વિદેશી ભાષા આધારિત 

    જવાબ: (A)

 

20. વિકાસનું માપ કયું છે? 

    (A) HDI 

    (B) GDP 

    (C) GNP 

    (D) FDI 

    જવાબ: (A) (HDI માનવ વિકાસ માપે છે)

 

21. શિક્ષણ ગરીબી ઘટાડવામાં કેવી રીતે મદદ કરે છે? 

    (A) રોજગારી અને આવક વધારીને 

    (B) વિદેશી સહાય વધારીને 

    (C) કર વધારીને 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ કરીને 

    જવાબ: (A)

 

22. કયા દેશે શિક્ષણને "આર્થિક ચમત્કાર"નું કારણ ગણ્યું? 

    (A) દક્ષિણ કોરિયા 

    (B) રશિયા 

    (C) બ્રાઝિલ 

    (D) ઇજિપ્ત 

    જવાબ: (A)

 

23. વિકાસની સંકલ્પનામાં પર્યાવરણનું મહત્વ કોણે ઉજાગર કર્યું? 

    (A) બ્રુન્ટલેન્ડ અહેવાલ (1987) 

    (B) મહાલનોબીસ મોડેલ 

    (C) ગાંધીજી 

    (D) નેહરુ 

    જવાબ: (A)

 

24. શિક્ષણ વિકાસનું કયું સ્તર સુધારે છે? 

    (A) વ્યક્તિગત, સામાજિક, આર્થિક – તમામ 

    (B) ફક્ત વ્યક્તિગત 

    (C) ફક્ત આર્થિક 

    (D) ફક્ત રાજકીય 

    જવાબ: (A)

 

25. ટકાઉ વિકાસની વ્યાખ્યા કઈ છે? 

    (A) વર્તમાન જરૂરિયાતો પુરી કરવી, ભવિષ્યની ક્ષમતા ઘટાડ્યા વિના 

    (B) માત્ર આર્થિક વૃદ્ધિ 

    (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    (D) વસ્તી વધારો 

    જવાબ: (A)

 

26. શિક્ષણ કઈ અસમાનતા ઘટાડે છે? 

    (A) લિંગ, આર્થિક, સામાજિક  

    (B) ફક્ત લિંગ 

    (C) ફક્ત આર્થિક 

    (D) કોઈ નહીં 

    જવાબ: (A)

 

27. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો નવો છે? 

    (A) પર્યાવરણીય ટકાઉપણું 

    (B) GDP 

    (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    (D) નિકાસ 

    જવાબ: (A)

 

28. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને વેગ આપે છે? 

    (A) નવીનતા અને ઉત્પાદકતા 

    (B) બેરોજગારી 

    (C) અંધશ્રદ્ધા 

    (D) વસ્તી વધારો 

    જવાબ: (A)

 

29. HDIમાં શિક્ષણનું માપ કયા બે સૂચકાંકોથી થાય છે? 

    (A) સાક્ષરતા દર અને શાળા વર્ષો 

    (B) રોજગાર દર અને આવક 

    (C) આયુષ્ય અને આરોગ્ય 

    (D) ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન 

    જવાબ: (A)

 

30. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો રાજકીય છે? 

    (A) સુશાસન 

    (B) GDP 

    (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    (D) કૃષિ 

    જવાબ: (A)

 

31. શિક્ષણ વિકાસનું કયું ઉદાહરણ છે? 

    (A) આસ્પાયર યોજના 

    (B) ગ્રીન રિવોલ્યુશન 

    (C) વ્હાઇટ રિવોલ્યુશન 

    (D) ડિજિટલ ઇન્ડિયા 

    જવાબ: (A)

 

32. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો સામાજિક છે? 

    (A) લિંગ સમાનતા 

    (B) FDI 

    (C) નિકાસ 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    જવાબ: (A)

 

33. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને અટકાવે છે? 

    (A) અંધશ્રદ્ધા અને અજ્ઞાન 

    (B) નવીનતા 

    (C) ઉત્પાદકતા 

    (D) રોજગાર 

    જવાબ: (A)

 

34. કયા દેશમાં શિક્ષણને "રાષ્ટ્રીય નીતિ"નો ભાગ બનાવ્યો? 

    (A) ફિનલેન્ડ 

    (B) પાકિસ્તાન 

    (C) નાઈજીરિયા 

    (D) બાંગ્લાદેશ 

    જવાબ: (A)

 

35. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો આર્થિક છે? 

    (A) પ્રતિ વ્યક્તિ આવક 

    (B) લોકશાહી 

    (C) પર્યાવરણ 

    (D) સંસ્કૃતિ 

    જવાબ: (A)

 

36. શિક્ષણ વિકાસની કઈ યોજનામાં મહત્વનું છે? 

    (A) પ્રધાનમંત્રી વિદ્યાલક્ષ્મી યોજના 

    (B) ગ્રીન રિવોલ્યુશન 

    (C) વ્હાઇટ રિવોલ્યુશન 

    (D) બ્લુ રિવોલ્યુશન 

    જવાબ: (A)

 

37. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો પર્યાવરણીય છે? 

    (A) ટકાઉ વપરાશ 

    (B) GDP 

    (C) રોજગાર 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    જવાબ: (A)

 

38. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને સમર્થન આપે છે? 

    (A) જીવનપયંત શિક્ષણ 

    (B) બાળમજૂરી 

    (C) બાળવિવાહ 

    (D) અજ્ઞાન 

    જવાબ: (A)

 

39. કયા વર્ષે ટકાઉ વિકાસના લક્ષ્યો (SDGs) અપનાવાયા? 

    (A) 2000 

    (B) 2015 

    (C) 1990 

    (D) 2020 

    જવાબ: (B)

 

40. શિક્ષણ વિકાસનું કયું ઉદાહરણ ભારતમાં છે? 

    (A) સર્વ શિક્ષા અભિયાન 

    (B) ગ્રીન રિવોલ્યુશન 

    (C) વ્હાઇટ રિવોલ્યુશન 

    (D) બ્લુ રિવોલ્યુશન 

    જવાબ: (A)

 

41. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો માનવીય છે? 

    (A) આયુષ્ય અને આરોગ્ય 

    (B) FDI 

    (C) નિકાસ 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    જવાબ: (A)

 

42. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને વધારે છે? 

    (A) જાગૃતિ અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા 

    (B) અજ્ઞાન 

    (C) બેરોજગારી 

    (D) અસમાનતા 

    જવાબ: (A)

 

43. કયા રાજ્યમાં શિક્ષણને કારણે બાળમૃત્યુ દર ઓછો છે? 

    (A) કેરળ 

    (B) બિહાર 

    (C) ઝારખંડ 

    (D) ઉત્તર પ્રદેશ 

    જવાબ: (A)

 

44. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો નવો નથી? 

    (A) પર્યાવરણ 

    (B) GDP વૃદ્ધિ 

    (C) લિંગ સમાનતા 

    (D) ટકાઉ વિકાસ 

    જવાબ: (B)

 

45. શિક્ષણ વિકાસની કઈ યોજનામાં સમાવિષ્ટ છે? 

    (A) ડિજિટલ ઇન્ડિયા 

    (B) ગ્રીન રિવોલ્યુશન 

    (C) વ્હાઇટ રિવોલ્યુશન 

    (D) બ્લુ રિવોલ્યુશન 

    જવાબ: (A) (શૈક્ષણિક ડિજિટલાઇઝેશન)

 

46. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો રાજકીય છે? 

    (A) માનવ અધિકારો 

    (B) GDP 

    (C) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    (D) કૃષિ 

    જવાબ: (A)

 

47. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને સમર્થન આપે છે? 

    (A) સમાવેશી વિકાસ 

    (B) વર્ગ વિભાજન 

    (C) અસમાનતા 

    (D) અજ્ઞાન 

    જવાબ: (A)

 

48. કયા વર્ષે NEP 2020 અમલમાં આવી? 

    (A) 2015 

    (B) 2020 

    (C) 2010 

    (D) 2025 

    જવાબ: (B)

 

49. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો સામાજિક છે? 

    (A) શિક્ષણ અને આરોગ્ય 

    (B) FDI 

    (C) નિકાસ 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    જવાબ: (A)

 

50. શિક્ષણ વિકાસનું કયું સ્તર સુધારે છે? 

    (A) જીવનધોરણ 

    (B) બેરોજગારી 

    (C) અજ્ઞાન 

    (D) અસમાનતા 

    જવાબ: (A)

 

51. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો આર્થિક છે? 

    (A) રોજગારી 

    (B) લોકશાભી 

    (C) પર્યાવરણ 

    (D) સંસ્કૃતિ 

    જવાબ: (A)

 

52. શિક્ષણ વિકાસની કઈ પ્રક્રિયાને વેગ આપે છે? 

    (A) સામાજિક ગતિશીલતા 

    (B) વર્ગ વિભાજન 

    (C) અંધશ્રદ્ધા 

    (D) બાળમજૂરી 

    જવાબ: (A)

 

53. કયા દેશમાં શિક્ષણને "રાષ્ટ્રીય નીતિ"નો ભાગ બનાવ્યો? 

    (A) જાપાન 

    (B) પાકિસ્તાન 

    (C) નાઈજીરિયા 

    (D) બાંગ્લાદેશ 

    જવાબ: (A)

 

54. વિકાસની સંકલ્પનામાં કયો પાસો પર્યાવરણીય છે? 

    (A) જળવાયુ પરિવર્તન સામે લડત 

    (B) GDP 

    (C) રોજગાર 

    (D) ઔદ્યોગિકીકરણ 

    જવાબ: (A)

 

55. શિક્ષણ વિકાસનું કયું ઉદાહરણ છે? 

    (A) મિડ-ડે મીલ યોજના 

    (B) ગ્રીન રિવોલ્યુશન 

    (C) વ્હાઇટ રિવોલ્યુશન 

    (D) બ્લુ રિવોલ્યુશન 

    જવાબ: (A)

 

 

 TET માટે ટીપ્સ

HDI, SDG-4, NEP 2020, આમાર્ત્ય સેન, કેરળ મોડેલ, માનવ મૂડી આ બધા પ્રશ્નો આવે.

 ઉદાહરણો (કેરળ, સિંગાપુર, દક્ષિણ કોરિયા, ભારતીય યોજનાઓ) યાદ રાખો.

વિકાસ = બહુપરિમાણીય (આર્થિક + સામાજિક + પર્યાવરણીય + રાજકીય)

 

 

જો તમને PDF, વધુ પ્રશ્નો, કે પ્રેક્ટિસ પેપર જોઈએ તો જણાવજો!