C++ માં object એટલે શું ?|Object-Oriented Programming in C++

C++ પ્રોગ્રામિંગ ભાષામાં ઑબ્જેક્ટ (Object) એ એક મહત્વનો ખ્યાલ છે, જે ઑબ્જેક્ટ-ઓરિએન્ટેડ પ્રોગ્રામિંગ (OOP) નો આધાર છે. નીચે C++ માં ઑબ્જેક્ટની વ્યાખ્યા અને સમજૂતી આપેલી છે:

 

 ઑબ્જેક્ટ એટલે શું?

C++ માં ઑબ્જેક્ટ એ કોઈ ક્લાસ (class) નું એક નકલ (instance) છે. ક્લાસ એ એક બ્લૂપ્રિન્ટ (blueprint) અથવા ટેમ્પલેટ છે, જે વેરિયેબલ્સ (ડેટા) અને ફંક્શન્સ (મેથડ્સ) ને વ્યાખ્યાયિત કરે છે. જ્યારે આ ક્લાસનો ઉપયોગ કરીને એક ચોક્કસ ઑબ્જેક્ટ બનાવવામાં આવે છે, ત્યારે તે ઑબ્જેક્ટ ક્લાસના ડેટા અને ફંક્શન્સનો ઉપયોગ કરી શકે છે.

 

બીજા શબ્દોમાં, ઑબ્જેક્ટ એ એક એવું એન્ટિટી (entity) છે જેમાં:

ડેટા (જેને એટ્રિબ્યુટ્સ અથવા પ્રોપર્ટીઝ કહેવાય) અને

વર્તન (જેને મેથડ્સ અથવા ફંક્શન્સ કહેવાય) હોય છે.

 

 ઑબ્જેક્ટનું ઉદાહરણ:

ધારો કે "કાર" (Car) એક ક્લાસ છે, જેમાં:

 એટ્રિબ્યુટ્સ: રંગ (color), મોડેલ (model), ઝડપ (speed).

 મેથડ્સ: ચલાવો (drive), બ્રેક (brake).

 

જ્યારે આ ક્લાસનો ઉપયોગ કરીને એક ચોક્કસ કાર બનાવવામાં આવે, જેમ કે "લાલ રંગની મારુતિ સ્વિફ્ટ", તો તે એક ઑબ્જેક્ટ ગણાય.

 

 C++ માં ઑબ્જેક્ટ કેવી રીતે બનાવવું?

C++ માં ઑબ્જેક્ટ બનાવવા માટે પહેલા ક્લાસ ડિફાઇન કરવો પડે છે, અને પછી તેનો ઑબ્જેક્ટ બનાવી શકાય છે.

 

 ઉદાહરણ:

```cpp

include <iostream>

using namespace std;

 

// ક્લાસ ડિફાઇન કરો

class Car {

public:

    string color; // એટ્રિબ્યુટ

    string model;

    int speed;

 

    void drive() { // મેથડ

        cout << model << " ચાલી રહી છે, ઝડપ: " << speed << " km/h" << endl;

    }

};

 

int main() {

    // ઑબ્જેક્ટ બનાવો

    Car car1; // car1 એ Car ક્લાસનો ઑબ્જેક્ટ છે

    car1.color = "લાલ";

    car1.model = "મારુતિ સ્વિફ્ટ";

    car1.speed = 120;

 

    // ઑબ્જેક્ટનો ઉપયોગ

    cout << "કારનો રંગ: " << car1.color << endl;

    car1.drive();

 

    return 0;

}

```

 

 આઉટપુટ:

```

કારનો રંગ: લાલ

મારુતિ સ્વિફ્ટ ચાલી રહી છે, ઝડપ: 120 km/h

```

 

 ઑબ્જેક્ટની ખાસિયતો:

1. ઇન્સ્ટન્સ (Instance): દરેક ઑબ્જેક્ટ એ ક્લાસની એક અલગ નકલ છે, જેના પોતાના ડેટા મૂલ્યો હોય છે.

2. ઍક્સેસ: ઑબ્જેક્ટના એટ્રિબ્યુટ્સ અને મેથડ્સને `.` (ડોટ ઓપરેટર) વડે ઍક્સેસ કરી શકાય છે, જેમ કે `car1.color`.

3. મેમરી: ઑબ્જેક્ટ મેમરીમાં સ્ટોર થાય છે, અને તેનું લાઇફટાઇમ તેના સ્કોપ (જેમ કે લોકલ, ગ્લોબલ) પર આધાર રાખે છે.

 

 ઑબ્જેક્ટનો ઉપયોગ શા માટે?

 મોડ્યુલારિટી: કોડને વધુ સંગઠિત અને સમજવામાં સરળ બનાવે છે.

 ડેટા એન્કેપ્સ્યુલેશન: ડેટા અને તેની સાથેની કામગીરીને એકસાથે જોડે છે.

 પુનઃઉપયોગ: એક જ ક્લાસમાંથી બહુવિધ ઑબ્જેક્ટ્સ બનાવી શકાય છે.

 

 નોંધ:

 C++ એ ઑબ્જેક્ટ-ઓરિએન્ટેડ પ્રોગ્રામિંગને સપોર્ટ કરે છે, જેમાં ઇન્હેરિટન્સ, પોલીમોર્ફિઝમ, અને એન્કેપ્સ્યુલેશન જેવા ખ્યાલો ઑબ્જેક્ટ્સ સાથે જોડાયેલા છે.

ઑબ્જેક્ટ બનાવવાથી મેમરી વપરાય છે, તેથી તેનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે કરવો જોઈએ.